Bureau Veritas

Ngày Quốc Tế Nhận Thức Về Thất Thoát Và Lãng Phí Thực Phẩm

Trong bối cảnh thế giới kỷ niệm Ngày Quốc tế Nhận thức về Thất thoát và Lãng phí Thực phẩm lần thứ tư, việc giải quyết vấn đề lãng phí thực phẩm chưa bao giờ cấp thiết như hiện nay.

Với hơn 1 tỷ tấn thực phẩm bị loại bỏ hàng năm, chiếm gần 20% tổng số thực phẩm sản xuất cho người tiêu dùng¹, những tác động về môi trường, xã hội và kinh tế của lãng phí thực phẩm là rất lớn. Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc (FAO) ước tính rằng có tới 40% sản lượng lương thực bị thất thoát trước khi đến tay người tiêu dùng do lưu trữ và vận chuyển không đúng cách, điều này đặt ra lời kêu gọi hành động rõ ràng không chỉ từ người tiêu dùng mà còn từ ngành công nghiệp². 

Sự lãng phí này dẫn đến tổn thất kinh tế đáng kể nhưng cũng làm trầm trọng thêm nạn đói toàn cầu và suy thoái môi trường. Vào thời điểm hơn 780 triệu người bị ảnh hưởng bởi nạn đói³, việc giải quyết vấn đề lãng phí thực phẩm đã trở thành ưu tiên quan trọng để đạt được sự bền vững.

Thiệt hại môi trường và bất bình đẳng xã hội, hậu quả tiềm ẩn từ lãng phí thực phẩm

Thất thoát và lãng phí thực phẩm là một trong những nguyên nhân chính gây ra khí thải nhà kính, ước tính chiếm 8-10% lượng khí thải toàn cầu⁴. Chỉ riêng ở châu Âu, chất thải thực phẩm chiếm khoảng 16% lượng khí thải của hệ thống thực phẩm⁵. Các nguồn tài nguyên bị lãng phí - đất, nước và năng lượng - làm tăng thêm tác động môi trường, góp phần gây ra nạn phá rừng, mất đa dạng sinh học và khan hiếm nước.

Ngoài tác động về môi trường, những tác động xã hội cũng đáng quan ngại không kém. Thực phẩm bị lãng phí có thể nuôi sống hàng triệu người, giảm bớt nạn đói mà một phần đáng kể dân số toàn cầu đang phải trải qua. Những hậu quả kép này nhấn mạnh sự cần thiết phải thay đổi.

Những hậu quả về kinh tế cũng nghiêm trọng không kém. Trên toàn cầu, lãng phí thực phẩm tiêu tốn khoảng 1 nghìn tỷ USD mỗi năm⁶, gây áp lực cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng. Đối với ngành công nghiệp thực phẩm, sự kém hiệu quả này dẫn đến mất doanh thu và tăng chi phí. Các nhà sản xuất thực phẩm, nhà bán lẻ và nhà hàng đều phải chịu áp lực, cho dù là từ hàng tồn kho bị loại bỏ hay phí xử lý cao hơn. Để giải quyết những thách thức này, điều quan trọng là cả doanh nghiệp và chính phủ phải áp dụng các giải pháp thúc đẩy tiêu dùng bền vững.

Khung pháp lý: Phản ứng toàn cầu và địa phương đối với nạn lãng phí thực phẩm

Các chính phủ trên toàn thế giới đang tăng cường nỗ lực chống lãng phí thực phẩm thông qua các quy định và các sáng kiến khác. Ở cấp độ quốc tế, các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG) của Liên hợp quốc đang giải quyết vấn đề này thông qua Mục tiêu 12, “Đảm bảo các mô hình tiêu dùng và sản xuất bền vững”. Mục tiêu thứ ba của SDG kêu gọi giảm 50% lượng chất thải thực phẩm toàn cầu vào năm 2030⁷. Một số khu vực đang đạt được tiến bộ để đạt được mục tiêu này. Ví dụ, Liên minh Châu Âu đã điều chỉnh các mục tiêu của mình với SDG 12.3 và, theo Thỏa thuận Xanh, đã đặt mục tiêu giảm lãng phí thực phẩm 30% ở cấp độ bán lẻ và hộ gia đình vào năm 2030⁸. Ngoài ra, vào tháng 3 năm 2024, Nghị viện Châu Âu đã bỏ phiếu cắt giảm 20% trong chế biến thực phẩm và 40% đối với các nhà bán lẻ.

Pháp, được biết đến với lập trường chủ động, đã thực hiện Loi Anti-Gaspillage (Luật Chống Lãng phí), quy định giảm 50% lãng phí thực phẩm vào năm 2025 đối với các lĩnh vực như phân phối thực phẩm và ăn uống tập thể, với các mục tiêu tương tự được đặt ra cho năm 2030 trên khắp lĩnh vực tiêu dùng, sản xuất, chế biến và phục vụ ăn uống thương mại. Nhãn hiệu Anti-Gaspi của Pháp, được giới thiệu để chứng nhận các công ty đáp ứng các mục tiêu này, là một ví dụ về cách chứng nhận có thể khuyến khích các doanh nghiệp hành động.

Ở châu Á, Hàn Quốc tự hào có một trong những hệ thống quản lý chất thải thực phẩm hiệu quả nhất trên toàn cầu, tái chế hơn 98% chất thải thực phẩm, trong khi Nhật Bản đã thực hiện luật giảm thiểu chất thải thực phẩm từ năm 2001. Gần đây hơn, Trung Quốc đã ban hành Luật Chống Lãng phí Thực phẩm vào năm 2021, đưa ra các biện pháp nghiêm ngặt như phạt tiền đối với các doanh nghiệp khuyến khích tiêu thụ quá mức, hạn chế đặt quá nhiều thức ăn tại nhà hàng và phạt đối với nội dung truyền thông khuyến khích lãng phí. Các chiến dịch công khai nhằm nâng cao nhận thức về bảo tồn thực phẩm cũng là một phần của sáng kiến này.

Ở Bắc Mỹ, Hoa Kỳ giải quyết vấn đề lãng phí thực phẩm bằng các quy định cấp tiểu bang, dẫn đầu là California và New York. Canada, Mexico và Hoa Kỳ cũng hợp tác theo Ủy ban Hợp tác Môi trường (CEC) để giảm thiểu thất thoát thực phẩm trên toàn khu vực.

Giải pháp nào dành cho các tổ chức giải quyết nạn lãng phí thực phẩm?

Đối mặt với các quy định ngày càng nghiêm ngặt và kỳ vọng ngày càng tăng của người tiêu dùng về tính bền vững, các tổ chức buộc phải áp dụng cách tiếp cận có cấu trúc để giảm thiểu lãng phí thực phẩm. Bước đầu tiên đối với bất kỳ tổ chức nào là xây dựng một chiến lược toàn diện, có tính đến các quy trình hoạt động cụ thể, nhân khẩu học khách hàng và các bên liên quan rộng lớn hơn bị ảnh hưởng bởi nạn lãng phí thực phẩm. Việc thiết lập các mục tiêu thực tế là tối quan trọng và các khuôn khổ được công nhận trong ngành như Nghị định thư về Thất thoát và Lãng phí Thực phẩm hoặc Hướng dẫn FFSC trong việc hỗ trợ các tổ chức sẵn sàng thiết lập các mục tiêu có thể đo lường và giám sát tiến độ một cách hiệu quả.

Laure-Anne Mathieu, Giám đốc chứng nhận Thực phẩm Toàn cầu tại Bureau Veritas, giải thích: “Sau khi thiết lập các mục tiêu này, thách thức lớn nhất nằm ở việc lựa chọn các công cụ thích hợp để định lượng chất thải thực phẩm. Quá trình này rất quan trọng trong việc phát triển một đường cơ sở đáng tin cậy, cho dù sử dụng phương pháp cân bằng khối lượng hay phân tích dữ liệu ủy quyền.”

Các tổ chức cũng bắt buộc phải ưu tiên đào tạo nhân viên và đưa tinh thần giảm thiểu lãng phí thực phẩm vào các giá trị cốt lõi của họ. Các chương trình đào tạo toàn diện cho phép nhân viên hiểu được vai trò của họ trong chu kỳ giảm thiểu chất thải, cho dù thông qua các biện pháp mua sắm nâng cao, tối ưu hóa quy trình sản xuất hay điều chỉnh dự báo bán hàng theo nhu cầu để giảm thiểu tình trạng tồn kho quá mức. Chuyên gia nhấn mạnh: “Một hệ thống quản lý mạch lạc không chỉ tạo ra việc giảm chi phí mà còn giảm thiểu rủi ro và nâng cao hiệu quả hoạt động”.

Một yếu tố quan trọng khác để thành công là triển khai các hệ thống mạnh mẽ để đảm bảo tính chính xác trong việc đo lường và báo cáo tiến độ. Mặc dù không phải lúc nào cũng bắt buộc nhưng việc áp dụng chương trình bảo hiểm hoặc chứng nhận là rất nên làm. Các chương trình như vậy cung cấp độ tin cậy trong việc công bố dữ liệu và tạo niềm tin cho các bên liên quan về tính xác thực của kết quả, với các chuyên gia độc lập tiến hành quy trình xác minh nghiêm ngặt.

Bureau Veritas hỗ trợ toàn diện cho các tổ chức trong hành trình giảm thiểu chất thải bằng cách cung cấp các dịch vụ Chứng nhận, Đánh giá và Đào tạo chuyên sâu. Các dịch vụ này giúp doanh nghiệp triển khai và duy trì chiến lược giảm thiểu chất thải hiệu quả. Bằng việc cung cấp các giải pháp phù hợp với yêu cầu pháp lý trong nước và quốc tế, Bureau Veritas không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ mà còn xây dựng niềm tin với khách hàng thông qua các hoạt động bền vững. Với hơn 190 năm kinh nghiệm, công ty giúp các doanh nghiệp thực phẩm giảm thiểu lãng phí, nâng cao hiệu suất hoạt động, và chứng minh rằng bền vững chính là chìa khóa dẫn đến lợi nhuận.

¹ https://www.unep.org/resources/publication/food-waste-index-report-2024 
² https://www.fao.org/in-action/seeking-end-to-loss-and-waste-of-food-along-production-chain/en/
³ https://www.unep.org/resources/publication/food-waste-index-report-2024 
⁴ https://www.unep.org/resources/publication/food-waste-index-report-2024 
⁵ https://www.europarl.europa.eu/topics/en/article/20240318STO19401/food-waste-reduction-what-eu-actions-are-there 
⁶ https://www.unep.org/resources/publication/food-waste-index-report-2024 
⁷ https://www.un.org/sustainabledevelopment/sustainable-consumption-production/ 
⁸ https://food.ec.europa.eu/safety/food-waste/eu-actions-against-food-waste/food-waste-reduction-targets_en